Despot Stefan je obilato pomagao razvitak književnosti i umetnosti uopšte. Na dvoru u Kruševcu, u manastiru Manasiji naročito, radio je znatan broj književnika i prepisivača. Njihov uticaj na razvitak srpske književnosti osećao se i posle pada Despotovine.

Konstantin Filozof kaže da se dvorani despota Stefana nikada nisu grohotom smejali, "ni vikali, ni raskoš terali... Ljubolasno je kako sin, mada je i u svome domu, kada je zajedno sa roditeljima, kao i sluga stoji pred njima... Vika i lupanje nogama ili smeh ili nespretna odeća nije se smela ni pomenuti, a svi behu obučeni u svetle odeće, koju je razdao sam on" (tj. despot Stefan). Na dvoru je slušana samo ratna muzika. Jedina despotova razonoda bile su knjige i lov sa sokolom. To je i razumljivo kada se zna da se despot Stefan bavio književnošću i zakonodavstvom i bio jedan od najobrazovanijih vladara svoga doba.

Pored vladara i njegove porodice, u Kruševcu su stanovali i mnogobrojni dvorski službenici. Poznata su nam imena mnogih od njih. Kao potpisani svedoci na povelji Dubrovčanima javljaju se na dvoru kneza Lazara logotet Nenad, župan Petar, čelnik Miha i kefalija Gojislav, knežev namesnik u Novom Brdu. Uvođenjem novih zvanja broj dvorskih službenika je povećan. Dvorodržica je 1399. godine bio Radivoj. Poznato nam je i ime protovestijara (ministra finansija) Evgenija. Zvao se Ivan (ili Jovan). Bio je katolički sveštenik u Novom Brdu. Nema sumnje da je dužnost Ivanova bila da se stara o finansiranju izgradnje manastira Ljubostinje. Dubrovčani ga 1400. godine mole da se zauzme za njih kod kneza Stefana i opravda ih što mu nisu odgovorili na neko pismo.

Despot Stefan je podelio činovnike na tri reda: starešine pojedinih resora, članove telesne straže i činovnike za spoljnu službu. Najviša činovnička zvanja su veliki vojvoda na dvoru i vojvode u pojedinim pokrajinama. Na povelji Dubrovčanima 1405. godine svedok je jedan od vojvoda.

Najuži dvorski savet zvao se sinklit. Nema sumnje da je savetnike imenovao despot Stefan. Svakako su to bili ljudi odani despotu i spremni da se u svemu povinuju njegovim naredbama. Na ugovoru sa Mlecima potpisao se Vojin Juga, vojvoda. Često se pominje veliki vojvoda Radoslav Mihaljević, koji je dao da se prepiše osam crkvenih rukopisa. Znamenit diplomata despota Stefana bio je vojvoda Vlatko. Mlečići više puta ističu njegovu diplomatsku umešnost i obrazovanje. Visoki dvorski činovnici bili su čelnici. Sačuvana su imena nekih od njih: Tuba 1389, Vuk i Vita 1402, Petar i Hrebeljan 1405. godine. Jedan od njih, Radoš, imao je u posedu 70 sela, od kojih neka u okolini Kruševca. Rizničar despota Stefana bio je Vukašin. Poznata su imena i mnogih drugih činovnika: logoteti Luka i Vojihna, pisari Ratko i Tubica. Na dvoru je bilo i globara (prikupljača novčanih kazni), desečara (sabirača desetka), pisara, sokolara...

Na dvoru u Kruševcu bila su i tri Turčina: Ajdin, diplomata i vojskovođa, Šain (persijski: soko), despotov vojskovođa po kome se zove i jedna kula na smederevskom gradu i Alijaz-beg.

Na dvorovima vladara bilo je arhiva i knjižnica. Dvor u Kruševcu svakako je imao bogatu biblioteku, jer nije poznato da su se deca kneza Lazara obrazovala van Kruševca.

"U državnog gospodara" kaže Konstantin Filozof, "mnoštvo knjiga po mestima i manastirima i domu". "Novi Manas", nazivali su obrazovani savremenici despota Stefana i time, upoređujući ga sa znamenitim vizantijskim istoričarem, isticali njegovu izuzetnu prosvećenost. Kasnije se i njegova zadužbina Resava sve češće naziva Manasija.

Pored pergamenta, od XIII veka piše se i na papiru. Rukopisi su pisani crnim mastilom, a pisma, naslovi i poglavlja knjiga crvenim mastilom. Potpisi vladara i vlastele overavani su pečatima, najčešće pečatima na prstenima koji su imali ili samo monogram vlasnika ili monogram sa likom neke životinje.

U pismima je bilo pesničkih obrta. Najomiljenija su bila poređenja sa suncem, ali je bilo i psovki. Preovlađivali su učtivi ton i prefinjeni oblici izražavanja. Despot Stefan piše, na primer, Dubrovčanima: "mudrim, poštenim i našim dragim prijateljima". 

Despot Stefan je obilato pomagao razvitak književnosti i umetnosti uopšte. Na dvoru u Kruševcu, u manastiru Manasiji naročito, radio je znatan broj književnika i prepisivača. Njihov uticaj na razvitak srpske književnosti osećao se i posle pada Despotovine.

Ne pišu se i ne prepisuju samo crkvene knjige. Zabavnim i naučnim knjigama posvećuje se sve više pažnje. One su različite sadržine, a služe za razonodu i pouku. Za vreme despota Stefana javljaju se u književnosti prvi znaci humanizma. Postepeno je u književnosti prelaženo iz srednjovekovnog asketizma na stil renesanse. Na dvoru u Kruševcu ponikla je prva škola za reformu jezika i pravopisa. Jedan od osnivača škole svakako je Konstantin Filozof, koji je bio neka vrsta profesionalnog učitelja i naučnika.

Obrazovanju svoje dece knez Lazar je posvetio izuzetnu pažnju. To mu je, između ostalog, olakšano naseljavanjem u Kruševcu i najbližoj okolini najobrazovanijih ljudi i poznatih umetnika iz istočnih krajeva Balkanskog poluostrva i Svete Gore. Znatan broj zoografa, minijaturista, zlatara i drugih umetnika našli su posla u Kruševcu i "svim stranama srpske zemlje". Najbolji među njima zadržani su na dvoru, ostali su upućivani u crkve i manastire južno od Stalaća i severno od Kruševca.

Sačuvane su dve knjige iz biblioteke despota Stefana. Čuvaju se u Svetoj Gori: "Lestvice" (simbolično: vrlina) Jovana Lestvičnika i "Tumačenje Jevanđelja" ohridskog arhiepiskopa Teofileta. Na obadvema je oznaka: "Ovo je knjiga blagočestivoga despota Stefana".

Iz knjige "Istorija Kruševca 1371 - 1941" Bude Ilića (1971)