Pokazali izuzetnu hrabrost, svakodnevno brinuli o 800 do 900 pacijenata. Oko 2.000 lekara, sestara i bolničara prijavilo se za misije u Srbiji.

Škotska ženska bolnica radila je u krugu sadašnje kasarne "Car Lazar" pre nešto više od 107 godina. Da vek nakon nesebične misije dr Elsi Mod Inglis (1864-1917) ova činjenica ne bude zaboravljena, u kruševačkoj biblioteci uspeli su da sakupe fotografije, pisane i elektronske izvore koji predstavljaju neprocenjivo svedočanstvo o herojstvu medicinarki iz Velike Britanije.

- Krenuli smo pisanim tragom i došli do više dokumenata, fotografija i naučnih radova, koji govore o boravku bolničarki u Kruševcu od novembra 1915. godine do februara 1916. godine - predočila je Snežana Nenezić, direktorka biblioteke. - Već izvesno znamo kako su izgledali teški dani njihove misije u neuslovnoj kasarni. Tu su brinule o 800 do 900 pacijenata. Bile su u nekoj vrsti magacina, zbrinjavajući ranjenike na stalažama. Teži bolesnici ležali su na nižim, lakši na višim policama.

A same bolničarke, kako se vidi iz više pisanih izvora, bile su smeštene u jednoj sobi, gde su pronašle utočište nakon povlačenja naše vojske iz Kragujevca. U Lazarevom gradu su i dočekale definitivnu okupaciju Srbije u Velikom ratu. Nisu htele da napuste Kruševac ni kada su bombe počele da padaju s neba.

Čuveni kruševački književnik, svojevremeno direktor Biblioteke i Arhiva, nedavno preminuli Ivan Pudlo napisao je na ovu temu radio dramu "Otići ili ostati" koja je emitovana na Prvom programu Radio Beograda i ovde vam je donosimo u integralnom obliku.

- Više tekstova u nastavcima dr Žarka Vukovića u zborniku i u dnevnoj štampi ukazuje na njihovo herojstvo u kruševačkoj kasarni - ističe sagovornica.

U dokumentima se spominje snalažljivost dr Inglis, koja je uprkos močvari u vojničkom krugu uspela da obezbedi toplu vodu za ranjenike, kao i da su bolničarke pod stražom, uz bajonete, bile primorane da napuste Kruševac u postupku "repartiracije" humanih misija. Pacijenti su bili upućeni na kućno lečenje ili su završili u Mađarskoj i u Austriji. Dr Inglis je sve do smrti nastavila da se bori za Srbe.

- Žensko osoblje u bolnici je bilo visoko obrazovano, uglavnom su bile studentkinje Univerziteta u Glazgovu - ističu u biblioteci. Uspele su da same nabave jedan auto, koji im je olakšavao rad.

Da je Srbija u Prvom svetskom ratu bila miljenik najstarijeg kontinenta, sinonim za otpor i borbu protiv tuđih suludih teritorijalnih pretenzija, govori i činjenica da je odziv humanitarnih, medicinskih misija iz celog sveta bio upečatljiv.

Veliki broj lekara, sestara i dobrovoljnih bolničara, a ukupno njih više od 2.000, prijavilo se za medicinske misije.

Više od doktorke

DR Elsi Mod Inglis, medicinarka školovana u Edinburgu i u Glazgovu, jedan je od osnivača Škotske federacije žena sifražetkinja, a nakon Prvog svetskog rata osnivač Škotske ženske bolnice. Prve medicinske pokušaje ostvarila je u Francuskoj i u Rusiji, a potom i u Srbiji, gde su škotske bolničarke zbrinjavale ranjenike u Kragujevcu, Lazarevcu, Valjevu, Mladenovcu. Uz srpske vojnike ostala je sve do krfskog egzodusa. Plemenita doktorka bila je nosilac odlikovanja Orden belog orla i Ordena Svetog Save.

Autorka teksta: Sofija Babović