Sakuplja, čuva, štiti i izlaže pokretna kulturna dobra i ostatke materijalne kulture zavičaja.

1863: Zakonom o ustrojstvu gimnazija u kneževini Srbiji, u Kruševcu je osnovana niža gimnazija.

1865: Svečano je otvorena škola, čija je neorenesansna arhitektura bila odraz tadašnjeg vladajućeg stila u gradnji prosvetnih zgrada.

1908: Proširenjem zgrade postignuta je simetrična kompozicija, dok su fasade obogaćene secesijskim ornamentima, kao i reljefnim predstavama Vuka Stefanovića Karadžića i Dositeja Obradovića nad glavnim ulazom.

1938: Gimnazija je preseljena u novu zgradu, dok u ovom prostoru nastavlja da radi osnovna škola, prekidajući nastavu samo za vreme rata kada je u njoj bila smeštena nemačka vojska.

1964: Urbanističkim planom je predviđeno da se ostaci Kruševačkog grada prezentuju i urede, a zdanje nekadašnje gimnazije odabrano je za smeštaj novoosnovanog muzeja.

1968/1971: Prilikom adaptacije, arhitekta Mirko Kovačević ispoštovao je autentičnost objekta, ne narušivši opšti utisak celine i sačuvavši određene detalje, kao što je izgled ulaznog hola i svečane dvorane na spratu.

1979: Kao deo prostorne celine Kruševačkog grada, muzejsko zdanje uživa status zaštićenog kulturnog dobra.

Od svoga osnivanja, 19. decembra 1951, Narodni muzej Kruševac ostvaruje svoju osnovnu delatnost kroz sakupljanje, čuvanje, zaštitu i izlaganje pokretnih kulturnih dobara i ostataka materijalne kulture zavičaja. Tokom decenija stasao je u značajnu ustanovu kulture, izgrađujući uglednu poziciju u muzejskoj mreži Srbije. Smešten u prostoru arheološkog parka, nadomak crkve Lazarice i ostataka kneževskog dvora, muzej predstavlja nezaobilazno odredište kada je reč o kulturnoj i turističkoj ponudi grada.

Isprva smešten u Kući Simića, muzej je, vremenom, prerastao sâm objekat, premali za novonastale muzejske potrebe. Godine 1969. dobio je na korišćenje novi prostor, ovoga puta unutar zidina Kruševačkoga grada. U neoklasicističkom zdanju nekadašnje kruševačke gimnazije, sagrađenom 1863, sa secesijskim dekorativnim elementima iz 1908, danas je smeštena stalna muzejska postavka koja svedoči o istorijskom i kulturnom razvoju i preobražaju kruševačkoga kraja. Muzejski fundus sadrži oko dvadeset i tri hiljade muzealija prirodnjačkog, arheološkog, etnološkog, istorijskog, kulturno-istorijskog i likovnog karaktera, čiji je istorijski korak dug preko šest milenija – od praistorije, preko antike i srednjeg veka, kroz razdoblje turske prevlasti i obnove srpske državnosti, do sredine XX stoleća.

Praistorijski i antički nakit i grnčarija, zavidna zbirka srednjevekovnog oružja, oruđa, novca, nakita i keramike, replika haljine kneza Lazara, bogata etnološka zbirka, zaostavština porodice Binički sa muzičkim rukopisom marša Na Drinu i maketa Meštrovićevog Vidovdanskog hrama, samo su neki od eksponata iz stalne muzejske postavke koji svojim kulturno-istorijskim značajem nadilaze lokalne okvire.

Pored izložbene, muzej dužnu pažnju posvećuje istraživačkoj, izdavačkoj, kulturno-prosvetnoj i pedagoškoj delatnosti, kao i afirmaciji autentičnih vrednosti zavičaja. U tom pogledu, muzej prezentuje bogatu kulturnu baštinu putem izložbi, kataloga, stručnih publikacija i medija. Kao bitan momenat u kulturno-prosvetnom i pedagoškom radu, muzej omogućava organizovanje predavanja i stručnih vođenja po stalnoj postavci, korišćenje literature iz muzejske biblioteke, pomoć pri izradi stručnih radova i mogućnost odvijanja nastavnih i vannastavnih aktivnosti u muzeju, pri čemu posebno treba istaći saradnju sa vaspitno-obrazovnim ustanovama na lokalu. Narodni muzej Kruševac svoju politiku ostvaruje i kroz spremnost za saradnju sa ustanovama i pojedincima kroz predavanja, seminare, promocije, tribine, muzičke priredbe i slične sadržaje koji za cilj imaju kako samo popularizovanje muzejskih sadržaja tako i veće učešće javnosti u njihovom kreiranju.

U ulaznom holu centralnog muzejskog zdanja smešten je muzejski turističko-informacioni punkt sa suvenirnicom i posebnom ponudom suvenira pod nazivom Muzejsko srebro. Program muzejskog srebra obuhvata replike nakita iz muzejskih zbirki ‒ prstenova, naušnica, privesaka, grivni i ogrlica – u vremenskom rasponu od praistorije do XIX veka, u stepenu finoće srebra 925/000. Pored srebra, u ponudi je i drugi nakit po uzoru na komade iz muzejskih zbirki, kao i publikacije, razglednice, reprodukcije, predmeti sa motivima iz muzejskih zbirki i šarolik asortiman popularnih proizvoda namenjen širokom spektru muzejskih posetilaca, pre svega najmlađih.

Za obilazak svih muzejskih prostora u gradu, posetiocima su na raspolaganju usluge stručnih vodiča, a vođenje kroz postavku dostupno je na srpskom, engleskom i ruskom jeziku.